Rogstaekerslegende

Vermoedelik hingtj de Rogstaekerslegende same mét ‘n aod vôlksspuuël, namelik ‘t rogstaeke, det net as ‘t wôlfjage, paolingstaeke en ‘t voeëgelschete inne 16e ieëw op völ plaatse drök woeërt beoefendj, mer later haer doeër de völ misbroêke verboeëje woeërt.
De wôlf en de rog wore symbole van d’n duûvel enne ontucht.
Of dit vôlksspuuël ziene oeërsprong hieët gevoonge in Wieërt of det ‘t doeër de Wieërtenare drök beoefendj woeërt, és neet te achterhale, mer wul krieëge de Wieërtenare de beejnaam “Rogstaekers”.
De Rogstaekers enne legende ontstoonge waarschiênlik um dieëze naam te verklaore. Inne loup van tiêd és, waat oeërsproonkelik ‘ne scheldjnaam woor, ‘nen ieërenaam gewoeëre woeë edere Wieërtenaar gruuëts op és.
Vanaaf de 16e ieëw woeërte d’r al schilderi-jje en gravures gemaaktj di-j op ‘n satirische meneer de legende in bieëldj brachte.
De rieëje vanne aafbieëldjing vanne Rogstaekerslegende mot gezochtj waere beej C.J. Visscher, dae inne 16e ieëw laefdje en wêrkdje in Amsterdam, mét de rog inne midde en dao umhaer verschillendje taferieële mét beejschrifte en oppe achtergroond e gezicht op Wieërt.

Vôlges dieës legende rieëj ieëwe gelieëje ‘ne vrieëmdje koupmân mét ‘n ker vés op doeërreis doeër Wieërt.Doeër ‘t schöddele vanne ker oeëver de hobbelige kejje veel ‘ne groeëte rog vanne ker en blieëf oppe wieëg ligke, onopgemêrktj doeër de vésboor:
‘t Mot e groeët en verschrikkelik bieëst gewaesj zeen en op ‘t ieërste gezicht lieëk ‘t zoeëwat as e moonster uut de hél. De braaf Wieërtenare di-j ‘t bieëst voonge, meindje zelfs det ’t d’n duûvel zelf woor dae eur stedje belaagdje. Op alle muuëgelike meneere woeërt de bevôlking gealarmieërdj. Hendrik Vos rieëj op zienen os mét ‘ne toeter roond. Peter de Bont fungieërdje as umroper en hawdje op ‘n bespanne biekaer, de pestoeër enne schötteri-jje woeërte te hölp gerope. De dapper minse leepe mét greêsels, gaffels, reêke, donderbösse, lânse en jao zelfs mét e kenón (al was het de duivel uit de helle, toch zal ik er mijn kanon op stelle). Ze droonke zich mood in en de vrouluj spoeërdje eur manne aan (Steek Jan, steek met betrouwen, steek Jan, of het zal ons rouwen), terwiêl weer ânger vrouluj eur manne prebieërdje aaf te haoje van dit duûvels gedrocht. Tot ‘n echt gevecht ’t neet gekaome umdet de Wieërtenare te vörzichtig en bang wore. Dao kwoom beej det de koupmân op e gegaeve memênt zien verlees bemêrkdje. Hae kwoom trök en arrivieërdje ter plekke wi-j de noeëdklokke nog loedje en de bevôlking zich nog almèr aan ‘t beraoje woor oeëver d’n aanval. Hae drong zich nao vuuëre en maakdje ‘n indj aanne konsternâsie doeër de vés op zien ker te goeze, ongertösse det hae reep: “Gij domme Weertenaren, weet gewis, dat dit heden was mijne vis”. De Wieërtenare droeëpe beschaamdj aaf, waat te begriêpe véltj.
Det de Wieërtenare gruuëts zeen op eure naam van Rogstaekers moog bliêke uut ‘t feit det de Wieërtenaar Henri Schaeken in 1879 ‘n aquarel van 16 taferieële uut de legende hieët geschîlderdj. Eder taferieël és vörzeen van ‘n 2-regelig ongerschrift op riem. Uutgaondje van dit aquarel és oonger ângere doeër de firma Smeets uut Wieërt de Rogstaekerslegende op verschillendje meneere in drök wieërgegaeve en hieët Henri Linskens in 1929 d’r ‘n operette oeëver geschrieëve, di-j vör ‘t ieërst woeërt opgeveurdj in 1931 in zaal Wijckmans inne Bieëkstraot. Later volgdje nog vuuërstellinge in 1935, 1947 en 1955 inne Apollozaal en in 1975, 1979 en 1984 in ‘t Munttheater. In 2000 woor de léste uutveuring.
Ter gelegenheid van Wieërt 600 jaor stad woeërt op 2 en 3 mei 2014 oppe Mêrrentj in Wieërt ‘n modern uutveuring vanne Rogstaekersoperette, namelik ‘ne spetterendje oeëpelochtmusicalshow geprizzentieërdj oonger d’n titel “Rogstaekers de Legende”.
Inne bestraoting vuuër ‘t aod stadhoês aanne Bieëkstraot és ‘ne rog ingelagdj (geschoonke doeër Veldeke) en uteraard keumtj dae rog ouch vuuër op ‘t Rogstaekersmonemênt oppe Mêrrentj.

This post is also available in: Dutch